Ga je op vakantie naar Frankrijk of ben je van plan naar dit land te emigreren? Dan is het verstandig om je goed voor te bereiden op de culturele verschillen tussen Frankrijk en Nederland. Omdat veel Nederlanders niet weten hoe zij dit aanpakken, biedt Vertaalbureau Perfect je de helpende hand. Op deze pagina lees je namelijk alles over etiquette in de Franse taal en Frankrijk. We besteden onder andere aandacht aan begroeten in het Frans, gedragsregels in Frankrijk en zakelijke etiquette. Tot slot zetten we nog een aantal handige weetjes over etiquette in Frankrijk op een rijtje.

Het begroeten in het Frans

Wanneer je als Nederlander een Fransman begroet, is de kans groot dat je simpelweg ‘bonjour’ (hallo) of ‘salut’ (dag) zegt. Vaak wordt gedacht dat dit de juiste manier is om een Fransman te begroeten, maar dit is een misvatting. In het Frans gaat ‘bonjour’ of ‘salut’ namelijk gepaard met een gebaar van begroeting. Dit kan een (stevige) handdruk zijn, maar in Frankrijk worden mensen soms ook begroet met een kus op de wang.

Je begroet een Fransman met een handdruk als hij of zij voor jou een vreemde is. Ook een zakenrelatie wordt altijd begroet met een (stevige) handdruk. Word je tijdens een feest of informeel diner aan iemand voorgesteld? Dan kun je hem of haar eveneens een hand geven, maar vaak wordt voor ‘bonjour’ of ‘salut’ in combinatie met ‘la bise’ (de kus) gekozen.

Omdat je iemand - naast een handdruk - ook met een kus kunt begroeten, weet je misschien niet precies welke begroeting je moet gebruiken. In dat geval is het handig om de etiquette in Frankrijk te kennen. Je kunt als uitgangspunt nemen dat het in Frankrijk gebruikelijk is dat mensen elkaar als begroeting op de wang kussen. Word je tijdens een informele gebeurtenis aan iemand voorgesteld? Dan begroet je iemand met ‘la bise’.

Als je niet bekend bent met de Franse etiquette, weet je misschien niet of je iemand moet begroeten met een hand of een kus. Neem in dat geval niet zelf het initiatief tot ‘la bise’, maar steek je hand licht uit naar voren. Accepteert de andere persoon deze? Dan kun je hem of haar de hand schudden. Wanneer de andere persoon naar voren leunt, leg je jouw hand op zijn/haar schouder en begroet je hem of haar met een kus. De persoon in kwestie zal jou ook bij je schouders pakken en je met ‘la bise’ begroeten.

Wil je iemand met ‘la bise’ begroeten? Dan vraag jij je mogelijk af hoeveel kussen je precies moet geven. Hier bestaat nogal wat onduidelijkheid over, ook onder Fransen zelf. Om te voorkomen dat je de plank misslaat, kun je het beste één kus op iedere wang geven. Zorg er overigens voor dat je geen ‘natte kus’ geeft, want dat is niet de bedoeling. Bij deze manier van begroeten raken de wangen elkaar en wordt er met de lippen een kussend geluid gemaakt.

Gedragsregels in Frankrijk

Je weet inmiddels wat de etiquette voor begroeten in het Frans is, maar er zijn meer regels waar je rekening mee moet houden in dit land. Om te voorkomen dat jij jezelf voor schut zet of Fransen beledigt, hebben we hieronder een aantal belangrijke gedragsregels in Frankrijk voor je op een rijtje gezet.

Spreek een meneer altijd aan met ‘monsieur’ en een vrouw met ‘madame’. Een jonge, ongehuwde vrouw kun je ook aanspreken met ‘mademoiselle’, maar je mag ook ‘madame’ gebruiken.
Stel vrienden en familie voor met hun voor- en achternaam, maar superieuren met ‘monsieur’ of ‘madame’ gevolgd door de achternaam.
Spreek mensen die je niet kent altijd op een formele manier aan. Gebruik alleen ‘tu’ in plaats van ‘vous’ als de ander jou ook met ‘tu’ aanspreekt. Houd hier ook rekening mee bij Franse vertalingen.
Houd oogcontact tijdens een gesprek. Wanneer je wegkijkt als je met iemand in gesprek bent, denkt men in Frankrijk al snel dat je niet geïnteresseerd bent.
Bied je excuses aan voordat je het gesprek begint als je niet goed Frans spreekt.
Begroet iemand niet met een hand of ‘la bise’ bij een ontmoeting, maar ook bij vertrek.
Gebruik formeel taalgebruik als je een Franse brief of mail stuurt aan iemand die je niet persoonlijk kent. In een brief of mail die gericht is aan familie of een vriend kun je ‘tu’ in plaats van ‘vous’ als aanspreekvorm gebruiken.

Zakelijke etiquette

Werk je in Frankrijk of doe je zaken met een Frans bedrijf? Dan is het ook belangrijk om op de hoogte te zijn van de Franse etiquette. Op de werkvloer gelden namelijk niet dezelfde gedragsregels als in privésferen. Alhoewel er veel overeenkomsten zijn met andere landen voor wat betreft etiquette op de werkvloer, is er ook een belangrijk verschil. De etiquette is over het algemeen namelijk net iets formeler in het Frans dan in de meeste andere landen.

In de privésfeer begroeten Fransen elkaar vaak met ‘la bise’, maar op de werkvloer is dit niet gebruikelijk. Beperk je daarom tot het schudden van de hand van de ander. Geef altijd een stevige hand, maar let er goed op dat je niet knijpt. Vergeet niet om de andere persoon aan te kijken tijdens de begroeting. Hierdoor kom je namelijk geïnteresseerd over.

Wanneer je het gesprek aangaat, gebruik je formeel taalgebruik. Spreek collega’s altijd aan met ‘monsieur’ of ‘madame’ en gebruik ‘vous’ als aanspreekvorm en geen ‘tu’. Doe dit net zolang tot iemand aangeeft dat je hem of haar bij naam mag noemen. Handig om te weten is dat in de Franse zakenwereld het gebruik van voornamen niet gebruikelijk is. Spreek iemand daarom altijd aan bij zijn/haar achternaam, tenzij je dit niet wenselijk vindt.

Doe je zaken met een Frans bedrijf? Dan moet je dit bedrijf nooit een geschenk met de naam van jouw onderneming schenken. Ook het gebruik van agressieve verkoopstrategieën is ongepast. Hiermee stuur je namelijk aan op verkoop en daar hebben de Fransen een hekel aan. Wil je een product presenteren aan een Frans bedrijf? Focus je dan op de inhoud en besteed niet onnodig veel aandacht aan alles eromheen.

Tot slot moet je weten dat Fransen je tijdens een verhaal kunnen onderbreken. In veel landen wordt het als onbeleefd beschouwd als je een ander niet uit laat praten, maar in Frankrijk ligt dit anders. Word je onderbroken door een Fransman tijdens een presentatie? Dan is dit juist een teken van interesse. Ga daarom niet op je achterste poten staan als iemand je middenin een verhaal een vraag stelt of om verduidelijking vraagt. Dit is in de Franse zakenwereld namelijk doodnormaal.

Tot slot: handige weetjes over de Franse etiquette

Je weet inmiddels al aardig wat over de etiquette in Frankrijk, maar er zijn nog genoeg andere gedragsregels met betrekking tot de Franse taal. Vandaar dat Vertaalbureau Perfect weetjes en feiten over de Franse taal op een rijtje heeft gezet. Hieronder vind je een aantal weetjes die specifiek betrekking hebben op de Franse etiquette.

Dineren in Frankrijk

Net als voor vrijwel alle andere zaken hebben de Fransen ook voor het dineren bepaalde gedragsregels. Ga je met iemand eten in een restaurant? Zorg er dan voor dat je er op de afgesproken tijd bent. Het wordt namelijk als onbeleefd ervaren wanneer je later komt, zeker als je dit niet van tevoren laat weten.

Als het diner bij iemand thuis plaatsvindt, is het juist gebruikelijk om te laat te komen. Wanneer je maximaal een kwartier later arriveert dan de tijd die is afgesproken, wordt dit als respectvol beschouwd. Je geeft de gastheer of -vrouw dan namelijk nog net even wat extra tijd om alles te finetunen. Arriveer je later dan 15 minuten na de afgesproken tijd? Bel de gastheer of gastvrouw dan om dit te laten weten.

Volgens de Franse etiquette is het niet gebruikelijk om direct plaats te nemen aan tafel voor een diner. Je wacht namelijk geduldig tot je een plaats krijgt toegewezen. Zodra je eenmaal zit, is het van belang om je handen boven tafel te houden. Fransen vinden het namelijk onbeleefd als je jouw handen op je schoot laat rusten. Het is ook onbeleefd om je bord niet leeg te eten. Mag je zelf opscheppen? Schep dan geen al te grote portie op. Te weinig opscheppen is ook niet verstandig, want het vragen om een tweede portie wordt ook als onbeleefd beschouwd volgens de etiquette in Frankrijk. Word je gevraagd of je nog meer wilt? Dan is het geen probleem om hierop in te gaan.

In Frankrijk is het overigens niet gebruikelijk om gelijk aan te vallen zodra het eten op tafel staat. Wacht altijd tot iedereen waarmee je dineert het servet op zijn schoot heeft liggen. Hierna brengen jullie een toost uit. Bij het diner gebeurt dit eigenlijk altijd met wijn. Na de toost wensen jullie elkaar smakelijk eten (bon appétit), waarna jij je tegoed mag doen aan het eten. Vergeet je glas wijn overigens niet leeg te drinken. Net als het niet leegeten van jouw bord wordt ook het niet leegdrinken van jouw wijnglas als onbeleefd beschouwd.

Stokbrood

Een Franse maaltijd is niet compleet zonder stokbrood. Je verwacht het misschien niet, maar ook voor stokbrood gelden in Frankrijk bepaalde regels. Zo is het volgens de Franse etiquette bijvoorbeeld geen probleem om in een restaurant om meer stokbrood te vragen als het broodmandje leeg is. In Frankrijk wordt brood namelijk gezien als belangrijk onderdeel van een maaltijd. Let wel op dat je het broodmandje niet al voor de maaltijd leeg eet, want in Frankrijk wordt brood tijdens de maaltijd gegeten en niet ervoor.

In Nederland vinden we normaal dat brood gesneden op tafel wordt gezet bij een maaltijd. Kijk er niet raar van op als dit in Frankrijk niet gebeurt. Hier wordt een stokbrood namelijk met enige regelmaat ongesneden op tafel gelegd. Gebruik in dat geval niet je eigen mes om er een stukje af te snijden, maar breek met je blote handen een stuk af. Stop dit stuk niet in zijn geheel in je mond, maar scheur hem telkens in kleine stukjes en eet deze op.

Fooi

Wanneer je bij een Franse horecagelegenheid iets gegeten en/of gedronken hebt, kun je fooi geven. Volgens de etiquette in Frankrijk is het gebruikelijk om het bedrag in ieder geval naar boven af te ronden. Wanneer je dit niet doet, denkt men namelijk dat je het niet lekker gegeten hebt. Het geven van extra fooi is vaak niet nodig, want er zit vaak al een fooi bij de prijs inbegrepen. Volgens de Franse wet wordt er vaak 5 procent van het totale bedrag bij de prijs opgeteld. Wanneer dit het geval is, staat er ‘service compris’ op de bon. Staat er ‘service non compris’? Dan is de fooi niet inbegrepen. In dat geval is het gebruikelijk om tussen de 5 en 15 procent fooi over de totaalprijs te geven.

Waar fooi bij horecagelegenheden vaak standaard bij de prijs is inbegrepen, is dit bij andere beroepen niet het geval. Toch is het bij sommige beroepen wel gebruikelijk om fooi te geven. Dit is bijvoorbeeld het geval bij kappers en taxichauffeurs. Volgens de Franse etiquette geef je hen ongeveer 10 procent fooi over het bedrag dat je moet betalen. Ook kamermeisjes krijgen in Frankrijk vaak fooi voor het werk dat zij voor jou doen. De hoogte hiervan bepaal je zelf en kun je baseren op de tevredenheid over het geleverde werk.

Cadeau geven en ontvangen

Fransen geven elkaar regelmatig cadeaus. Dit is iets om rekening mee te houden wanneer je op vakantie gaat naar Frankrijk of hier gaat wonen. Word je uitgenodigd bij iemand thuis? Neem dan altijd een cadeautje mee voor de gastvrouw. Veel mensen geven bijvoorbeeld een bos bloemen en een goede fles wijn. Als je wordt uitgenodigd voor het diner, vraag je de gastvrouw altijd of je kaas of een toetje mee kunt nemen.

Wie in Frankrijk iemand bloemen cadeau wil doen, moet goed naar de samenstelling van het boeket kijken. Volgens de etiquette in Frankrijk bestaat een boeket namelijk altijd uit een oneven aantal bloemen. Geef nooit een boeket met dertien bloemen, want dit is in Frankrijk - net als in Nederland - het ongeluksgetal. Let daarnaast ook goed op de kleur van de bloemen. Witte bloemen geef je bijvoorbeeld vaak met een bruiloft, maar witte lelies zijn dan weer bedoeld voor begrafenissen. Kies nooit voor een boeket met rode anjers, want deze bloemen staan symbool voor slechte bedoelingen.

Wil je iemand iets anders geven dan een bos bloemen en/of een fles wijn? Kies dan voor een boek of muziek. Met een dergelijke cadeau laat je namelijk zien dat je intellectueel bent. De gemiddelde Fransman ziet zichzelf als intellectueel persoon en zij gaan graag om met andere intellectuele mensen. Vandaar dat je eigenlijk altijd een goede indruk maakt als je een Fransman een boek of muziek cadeau doet.